Sodalicja Mariańska

Dla ludzi świeckich nie ma lepszego środka do nabycia doskonałości, jak wstąpienie do Sodalicji Mariańskiej

(św. Franciszek Salezy).

Sodalicja Mariańska jest religijnym stowarzyszeniem kościelnym o zadaniach formacyjnych i apostolskich, oddanym w sposób szczególny Najświętszej Maryi Pannie - Matce Kościoła.

Celem Sodalicji jest formowanie swoich członków na ludzi żyjących pełnią Ewangelii oraz szczególnie odpowiedzialnych za Kościół i Jego misję w świecie, naśladując najdoskonalszy wzór wiary Maryję - Matkę Zbawiciela, powierzając się jej całkowicie. Jej hasłem jest zwrot: 'Przez Maryję do Jezusa'.

Sodalicja Mariańska stara się praktycznie realizować przykazanie miłości Boga i bliźniego. Dzieje się to w wymiarze duchowym poprzez modlitwę osobistą, wspólnotową, uczestnictwo w Mszach św., adorację Najświętszego Sakramentu.

Do wspólnoty może wstąpić każdy, kto tylko chce odpowiedzieć na Jezusowe wezwanie „Bądźcie doskonali, jak Ojciec mój jest doskonały” oraz pragnie w szkole duchowości maryjnej dążyć do świętości.

Sodaliski mają wyraźne miejsce podczas uroczystej liturgii – stoją ze sztandarami w sąsiedztwie ołtarza, przy Jezusie, jak Maryja, bo chcą we wszystkim naśladować tę, którą wybrały sobie za patronkę. W szkole Maryi uczą się całym sercem kochać Jezusa. Pomagają sobie wzajemnie w dążeniu do świętości.

Dniem szczególnie ważnym dla każdej marianki jest Uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP, czyli 8 grudnia. W tym to dniu, w czasie uroczystej mszy św., zostają przyjęte „nowe” marianki, a wszystkie dziewczęta odnawiają przyrzeczenie wierności Maryi.

Widocznym znakiem przynależności do Sodalicji jest zawieszony na szyi medalik na kolorowej wstążce: różowej, zielonej lub niebieskiej.

Na awersie medalika, wokół postaci Matki Bożej, znajduje się napis: O Maryjo bez grzechu poczęta módl się za nami, którzy się do Ciebie uciekamy. Z rąk Matki Bożej rozchodzą się promienie. Maryja depcze głowę węża, czyli szatana.

Na rewersie znajduje się litera M połączona poprzeczną belką z górującym nad nią krzyżem. Poniżej litery M są dwa serca: Jezusa, otoczone koroną cierniową i serce Maryi przebite mieczem. Dwanaście gwiazd wskazuje na Kościół zbudowany na fundamencie Apostołów.

Sodalicja Mariańska - historia

Sodalicje Mariańskie zwane również Kongregacją Mariańską zrodziły się w drugiej połowie XVI w. Założycielem ich był Jean Lennis, jezuita. To on w 1564 roku powołał do życia w kościele Najświętszej Maryi Panny Collegium Romanum „Kongregację Mariańską pod wezwaniem Zwiastowania N.M.P. jej celem było dążyć do chrześcijańskiej reformy społeczeństwa poprzez kształtowanie całego człowieka we wszystkich stanach, zawodach i zajęciach na wzorowego chrześcijanina.

W latach 1892 -1920 proboszczem parafii Zakrzów był ksiądz Karol Wallowy. W tym czasie wikarym, w latach 1916 -1918, był ksiądz Augustyn Melz. To właśnie na jego prośbę została założona Kongregacja Mariańska. Książe – biskup Adolf Bertram, pismem z dnia 24 czerwca 1918 r., powołał do życia Kongregację Dziewic Maryi pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i św. Alojzego. Uroczyste przyjęcie, zgłoszonych kandydatek, w poczet Kongregacji odbyło się w niedzielę 23 czerwca podczas nabożeństwa popołudniowego. Zostało wówczas agregowanych 156 dziewcząt z pięciu miejscowości:

Zakrzów – 113 dziewcząt,

Steblów - 28 dziewcząt,

Byczynice – 8 dziewcząt,

Gniewów - 5 dziewcząt,

Pulów – 2 dziewczyny.

Równocześnie z powstaniem Kongregacji Dziewic Maryi doszło do utworzenia Sodalicji Dzieci Maryi, powołanej również pismem księcia – biskupa A. Bertrama 24 czerwca 1918 r. na prośbę ks. wikarego Augustyna Melz’a. Dzieci Maryi zostały włączone w działalność Kongregacji Dziewic, tworząc tym samym jeden zespół.

Tego samego roku, w dniu Niepokalanego Poczęcia N. M. P. miało miejsce przyjęcie. Przystąpiło wówczas 46 dziewcząt. Ostatecznie dzień 8 grudnia stał się dniem przyjęć do Kongregacji Mariańskiej; tak było w roku 1919, 1923, 1926, 1933. W wybranych latach liczba członkiń, okresu 1918 – 1945, kształtowała się następująco:

1918 r. – 202 panny

1922 r. – 160 panien

1923 r. - 150 panien

1928 r. - 135 panien

1931 r. – 120 panien

1933 r. – 92 panny

1935 r. – 102 panny

1937 r. – 116 panien

1939 r. – 112 panien

1943 r. – 129 panien.

Na początku sierpnia 1918 roku do parafii przybył ks. Ferdynand Puzik i od 15.08.1918 r. stał się oficjalnym moderatorem Kongregacji Mariańskiej. Pod jego przewodnictwem Sodalicja rozkwitła, była jego dumą, bo on sam był gorliwym wielbicielem Niepokalanie Poczętej.

Zadaniem kongregacji było pomaganie młodym dziewczętom w ich trudnym okresie rozwojowym, by nie zbłądziły, lecz zaufały Niepokalanie Poczętej i zachowały czystość aż do ślubu.

W 1919 roku zakrzowska Sodalicja zakupiła Figurę Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej, którą wyrzeźbił Bruno Tschötschel. Jej uroczyste poświęcenie odbyło się 15 czerwca 1919 r. Figura ta towarzyszyła członkiniom Kongregacji w corocznych pielgrzymkach parafialnych na Górę św. Anny oraz podczas uroczystych procesji.

Troska ze strony moderatora o rozwój wewnętrzny członkiń Kongregacji przejawiała się między innymi w tym, iż dla nich organizowane były spotkania po niedzielnych nabożeństwach, co najmniej kilka razy w roku. Ponadto urządzano trzydniowe rekolekcje. Takie odbyły się w 1923 r., o których ówczesny proboszcz, ks. Ferdynand Puzik, zanotował: „W środę, czwartek i piątek odbywać się będą dla dziewcząt trzydniowe rekolekcje, których ja sam odprawię. Rozpoczęcie we wtorek wieczorem o 6 godz. Proszę rodziców i wszystkich przełożonych, żeby dziewczynom pozwolili i czas dawali do odwiedzenia tych ćwiczeń duchowych. Codziennie 3 nauki: po mszy, o 3 godz. po południu i o 6 godz. Spowiedzi będę słuchał w czwartek przed południem od 9 – 12 godz. i każdy dzień przede mszą”. W 1937 r. podczas wizytacji odnotowano, iż w każdą pierwszą niedzielę miesiąca, po południu, odbywa się spotkanie Kongregacji Mariańskiej.

Oprócz wspomnianej formacji parafialnej, istniało także, prawdopodobnie, duszpasterstwo członkiń Sodalicji Mariańskiej w ramach dekanatu. Jak się dowiadujemy w 1922 r. 28 maja, w niedzielę, miał miejsce w parafii Grzędzin Kongres Kongregacji Mariańskich. Podobnież było w roku 1927, kiedy to 10 lipca w parafii Lany odbył się Dzień Sodalicji.

Praca z młodzieżą mariańską, dla jej moderatora, nie ograniczyła się jedynie do formacji religijnej. Została ona również zwrócona w stronę kształtowania wartości kulturowych i społecznych. Temu służyć miały urządzane wycieczki, jak ta która udała się do Ujazdu dnia 8 lipca 1926 r. oprócz powyższych, ks. F. Puzik, inspirował do tworzenia, wspólnie z Towarzystwem Młodzieńców, spotkań bożonarodzeniowych w dzień św. Szczepana. (…) Wiemy, iż odbywały się co najmniej cztery, w latach 1918, 1919, 1920, 1921.

Pierwszą przełożoną (przewodniczącą) została Maria Drost z Zakrzowa, która mimo licznych prac gospodarskich, znajdowała czas, by z innymi dziewczynami ozdabiać ołtarze i utrzymywać porządek w kościele.

Na prośbę członkiń Kongregację Mariańską podzielono na trzy podokręgi (podgrupy). Każda podgrupa miała swoje przedstawicielki.

Grupa zakrzowska:

od 1918 r. – Otylia Dastia, Teresa Breitkopf, Luisa Breitkopf, Maria Pośpiech,

Julia Syrzysko, Maria Piecek, Maria Harz

od 1934 r. – Otylia Rak, Helena Schulzek, Otylia Widera, Otylia Malik

od 1947 r. – Klara Pospiech, Maria Morawin, Ella Janik, Hedel Pawlik, Josefa

Glombik, Gertruda Kunert.

Grupa steblowska:

od 1918 r. – Maria Dyballa, Sofie Piegsa, Julia Piegsa

od 1934 r. – Luzie Morcynczyk, Emilie Noglik, Trautel Zorembik

od 1947 r. – Trautel Zorembik, Helene Dyballa, Margarette Grombik – Dudel.

Grupa byczynicka:

od 1918 r. – Hedwig Lepiorz (+ 1925)

od 1925 r. – Hedwig Rzerzacz

od 1934 r. – Maria Glombik

od 1947 r. – Hedel Lepiorz

od 1953 r. – Marichen Daszek

Życie Dzieci Maryi nie było monotonne. Dziewczęta spotykały się regularnie raz w miesiącu, najczęściej w niedzielę po nabożeństwie popołudniowym w kościele. W tym czasie było mocno praktykowane nabożeństwo do św. Alojzego prowadzona przez Dzieci Maryi. Ks. F. Puzik sprawdził się też w roli reżysera, przygotowując z dziewczętami liczne przedstawienia teatralne o różnej tematyce. Dziewczyny chętnie spotykały się przy kawie, by wesoło spędzić czas i zaplanować, co jeszcze można zrobić, np. jak obchodzić dzień św. Mikołaja.

„Pełen nienawiści diabeł patrzył na szczęście ludzi i zaczął działać”. Wiele dziewczyn nie dotrzymywało czystości do ślubu – co bardzo bolało ks. proboszcza Puzika. Dlatego zawiesił on działalność Kongregacji od maja 1934 r. na pół roku. Miał to być czas na zastanowienie, wyciszenie, pokorę i pokutę. Przed 8 grudnia 1934 r. ks. Puzik wygłosił „ogniste kazanie” i przeprowadził odnowę dusz. A w Uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP, wszystkie dziewczęta, które się zgłosiły i przyrzekały wierność Niepokalanie Poczętej przyjmował na nowo do Kongregacji Mariańskiej. Wtedy też powołał nowoczesny zarząd:

- przewodniczącą została Josefa Kosian z Zakrzowa (Maria Drozd z powodu wieku

zrezygnowała ze swego stanowiska), która pełniła tę funkcję do czasu zamążpójścia

w 1941 r., Maria Mrosek (1941 – 1945- zmarła na tyfus)

- skarbniczką: Annelise Kaminski (do zamążpójścia w 1941r.)

- sekretarzami były w kolejności: Emilia Borzucki, Julia Konieczny, Anna Marondel

- asystentkami na poszczególne okręgi zostały:

zakrzowski – Józefa Syrzysko (do 1937 r.)
steblowski - Emilia Jatzek ( do 1938 r.)
byczynicki – Maria Baron

Członkinie Kongregacji Mariańskiej płaciły składki – miesięcznie po 20 Pfennigów. Do Sodalicji dobrowolnie mogła przystąpić każda dziewczyna (zawsze 8 grudnia), która ukończyła 15 rok życia i chciała dalej prowadzić bogobojne życie.

Do najważniejszych obowiązków członkiń należało:

- przewodniczyć adoracjom do Najświętszego Sakramentu,

- śpiewać godzinki do NMP w niedziele i święta przed sumą,

- pomagać przy dekorowaniu Stajenki i Bożego Grobu oraz całego kościoła przed

uroczystościami kościelnymi,

- pomagać w gruntownym czyszczeniu kościoła – 2 razy w roku,

- często przystępować do Komunii Św.

- zachowywać czystość serca,

- brać czynny udział w każdych procesjach (ubiór – biały lub biało-czarny z wieńcem

na głowie).

Widocznym symbolem przynależności do Kongregacji Mariańskiej był medalik z Matką Boską Niepokalanie Poczętą na niebieskiej wstążce, który każda członkini otrzymała w dniu przyjęcia do Kongregacji Mariańskiej.

W 1934 r. ksiądz proboszcz Ferdynand Puzik sprowadził da zakrzowskiej parafii siostry ze Zgromadzenia Sióstr św. Jadwigi. Panny klasztorne brały czynny udział w działalności parafii. Między innymi sprawowały opiekę nad Sodalicją Mariańską. Na terenie klasztoru, zwłaszcza po wybudowaniu groty lourdzkiej, odbywały się spotkania młodzieży mariańskiej. Ponadto „panny”, jak je często nazywano, prowadziły dla młodzieży żeńskiej kursy gospodarstwa domowego, ucząc dziewczyny krawiectwa, gotowania, jak też udzielania pierwszej pomocy lekarskiej.

Po wojnie w dniu 8 grudnia 1947 roku ks. proboszcz Ferdynand Puzik wznowił przyjęcia do Kongregacji Mariańskiej. Dziewczęta znów bardzo licznie wstępowały do grona Marianek. Przewodniczącą Sodalicji została Marta Mrosek, a jej zastępczynią została Maria Kudella. W 1948 r., w 30 – tą rocznicę, aby uczcić Niepokalane Poczęcie NMP, został zakupiony nowy, niebieski sztandar.

W 1950 r. po zamążpójściu Marty Mrosek przewodniczącą została Maria Kudella. W okresie jej zwierzchnictwa świętowano prymicje ks. Kudelli, ks. Morawina, ks. Latacza, 50-lecie pobytu ks. Puzika w Zakrzowie i jeszcze wiele innych uroczystości. Po 18 latach ze względu na wiek i zdrowie, pani Maria Kudella oddała swój urząd pani Marii Baron (asystentka od 1934 r.), która z poświęceniem pracowała na rzecz Kongregacji Mariańskiej do późnej starości.

W 1968 r. Kongregacja Mariańska w Zakrzowie obchodziła 50 – lecie istnienia. Z tej okazji rozpowszechniono pamiątkowe zdjęcie:

Latach 1967 – 1971 moderatorem Kongregacji był ks. wikary Józef Kampka. Zmodernizował on całą Sodalicję:

- dziewczęta z klas V-VI stały się kandydatkami i nosiły medaliki z różowymi wstążkami,

- dziewczęta z klas VII-VIII przyjmowały medalik z zieloną wstążką i stawały się aspirantkami,

- i dopiero dziewczęta po ukończeniu VIII klasy, mając 15 lat stawały się członkiniami Kongregacji Mariańskiej.

W 1970 roku z inicjatywy ks. J. Kampki zakupiono trzy nowe sztandary: różowy dla kandydatek, zielony dla aspirantek, niebieski dla sodalisek

Dziewczęta z każdej z grup nosiły również wianki w odpowiednich kolorach. Wianki te były charakterystyczne dla zakrzowskich Marianek. Bez trudu można było rozpoznać je na odpustach w dekanacie lub na pielgrzymkach na Górze św. Anny.

Od 20 grudnia 1971 r. opiekę nad Dziećmi Maryi przejął ks. Stefan Jenek i jak za czasów ks. Kampki, co roku 8 grudnia, dziewczęta były przyjmowane do poszczególnych grup. W każdą drugą niedzielę miesiąca odbywały się spotkania całej Kongregacji Mariańskiej. Był to czas i na omawianie Pisma św., i na wesołe spędzanie czasu. Ks. S. Jenek, swoim radosnym usposobieniem i „ojcowską opieką” sprawiał, że to była „radosna droga do nieba” i dziewczęta chętnie na te spotkania przychodziły. Licznie też brały udział w corocznych pielgrzymkach Dziewczyn oraz pielgrzymce parafialnej na Górę św. Anny.

Życie dziewcząt z Kongregacji Mariańskiej w porównaniu do lat wcześniejszych stało się jednak trochę inne. Większość czasu spędzały w szkołach, na studiach, czy już w pracy zawodowej, ale wiele z nich chętnie uczestniczyła w procesjach i pielgrzymkach. A jeśli chodzi o przygotowanie, ozdabianie kościoła do różnych uroczystości to przychodziły ich matki, a wieńce wiły ich babcie.

Z grona zakrzowskich członkiń Sodalicji Mariańskiej wyszło 12 sióstr zakonnych:

Julie Latka – ur. 27.12.1903 r. - Zakrzów – siostra M. Manegoldis – Boromeuszka,
Valeska Rzerzacz – ur. 4.06.1904 r. – Steblów - siostra M. Kazimiera – Szarytka,
Gertrud Koterba – ur. 19.10.1904 r. - Zakrzów – siostra M. Susanna – Boromeuszka,
Anna Mięsopust – ur. 13.10.1906 r. - Zakrzów – siostra M. Tita – Boromeuszka,
Hedwig Rzerzacz – ur. 23.05.1908 r. – Byczynice - siostra M. Malachia – Służebniczka Leśnicka,
Eufrozyna Borzucki – ur. 4.01.1909 r. - Zakrzów – siostra M. Ferdinanda – Jadwiżanka,
Elfryda Gawlitza – ur. 7.06.1915 r. - Zakrzów – Jadwiżanka,
Maria Blania – Sukowice – siostra M. Franciszka – Jadwiżanka,
Luzie Marcynczyk – Steblów – siostra M. Klementia – Jadwiżanka,
Elisabeth Morawin – ur. 10.1931 r. - Zakrzów – siostra M. Adelbalda – Franciszkanka,
Urszula Janecki – ur. 7.08.1946 r. - Zakrzów – siostra M. Amata – Jadwiżanka,
Krystyna Kubina – ur. 25.12.1946 r. - Zakrzów – siostra M. Antonia – Jadwiżanka.