Proboszczowie
Ksiądz Karol Wallowy
Karol Gustaw Józef Wallowy urodził się 14 marca 1846 r. w Gorzycach koło Raciborza, zaś ochrzczony został 29 marca 1846 r. Jego ojciec – Carl Wallowy był sekretarzem sądu, później naczelnikiem biura. Matką była Antonia z domu Reimann. Oboje rodzice zmarli, gdy Karol był jeszcze chłopcem. Jego opiekunem prawnym został kupiec Julius Gottschalk – ewangelik, urodzony w Gorzycach.
Przez 5 lat Karol Wallowy przebywał u Gottschalków i chodził do katolickiej szkoły miejskiej w Pszczynie. W 1859 r. został przyjęty do wrocławskiego książęco-biskupiego seminarium dla chłopców im. św. Józefa i odtąd uczęszczał do Królewskiego Katolickiego Gimnazjum Świętego Macieja.
We Wrocławiu ukończył również Wydział Teologii Katolickiej. Święcenia kapłańskie przyjął 28 czerwca 1871 r. w kościele kolegiackim pw. Świętego Krzyża z rąk biskupa wrocławskiego Heinricha Förstera.
Ks. neoprezbiter Karol Wallowy został kapelanem w parafii Wszystkich Świętych w Bieńkowicach. Po śmierci tamtejszego proboszcza w 1877 roku, przejął jego obowiązki i pozostał tam 15 lat. 27 października 1886 r. został proboszczem parafii Narodzenia NMP w Łubowicach.
17 kwietnia 1892 r. ks. Karol Wallowy został zaproponowany przez hrabiego Georga Larischa von Mönnicha z Pardubic w Czechach jako duszpasterz dla parafii św. Mikołaja w Zakrzowie. Ostatecznie został wyznaczony jej proboszczem 7 czerwca 1892 r. Ks. Wallowy mógł przenieść się do Zakrzowa dopiero za pół roku, ponieważ najpierw trzeba było znaleźć jego następcę w Łubowicach.
Ks. Karol Wallowy był znany z rozwiązywania zawiłości prawa kościelnego, m.in. w latach 1910–1913 opublikował w „Schlesisches Pastoralblatt” – piśmie dla duchowieństwa diecezji wrocławskiej – artykuły z obszaru teologii praktycznej.
Proboszcz Karol Wallowy miał „słabą sylwetkę” i cierpiał na wiele chorób; nawet kiedyś miał krwotok. Leczył się u raciborskich lekarzy. W rezultacie potrzebował współpracownika (kapelana). Był nim m.in. ks. Franz Barisch [Barysch] z Biedrzychowic (w 1895 r.), ks. dr Gustav Kálmán z Kun-St. Miklós na Węgrzech – były pijar, kapłan diecezji krakowskiej (w 1896 r.), ks. Ludwig Godziek z Brzeźc (w 1899 r.), ks. lic. teologii Johannes Garbas z Dziergowic (w latach 1901–1905), ks. Karl Pronobis z Roździenia (w latach 1905–1907), ks. Leo Brisch z Kozłowej Góry (1907–1908) i ks. Augustin Melz z Tworkowa (1916–1918).
Ks. Ferdynand Piontek tak pisał o jego latach w Zakrzowie:
„W 1907 r. pod jego rządami założono nowy cmentarz na południowo-zachodnim krańcu wsi (27 września 1914 r. dokonano jego poświęcenia). W latach 1907 i 1908 odnowiono wnętrze kościoła (wybudowanego w 1831 r.). Całkowity koszt remontu wyniósł 5640 marek. W 1909 i 1910 r. przebudował plebanię za cenę 26 934 marek. Duszpasterzowi nie brakowało energii. (Krótko przed wybuchem Wielkiej Wojny) był już tak słaby, że nie mógł chodzić do kościoła. Nie celebrował przez 3 lata. Mentalnie też nie był zrównoważony. Od lat nie przychodził na spotkania gremiów kościelnych. Wciąż składał podpisy, ale nie miał pełnej zdolności do czynności prawnych. Dokumenty przygotowywał za niego wikariusz lub krewny proboszcza – księgowy Platz z Lublińca. Z tego powodu ks. dziekan Augustin Strzybny z Modzurowa 20 kwietnia 1918 r. zlecił administrowanie parafią ks. Ferdinandowi Puzikowi – dotychczasowemu wikaremu w parafii Najświętszego Serca Jezusowego i św. Bonifacego w Charlottenburgu, który został oficjalnie powołany (przez wrocławski wikariat generalny) 31 lipca 1918 r. Przejął on majątek kościelny i przewodniczył radzie kościelnej. Po śmierci ks. Wallowego został jego następcą.”
Wcześniej, bo 2 września 1918 r. kard. Adolf Bertram z Wrocławia – „w uznaniu za wieloletnie gorliwe i sumienne sprawowanie urzędu oraz cenną działalność literacką” – nadał ks. Karolowi Wallowemu tytuł radcy duchownego i życzył mu „błogosławionego wieczoru życia”.
Ks. Karol Wallowy przebywał w Zakrzowie aż do swojej śmierci, która nastąpiła 15 kwietnia 1920 r. Odszedł do wieczności w 75 roku życia i 49 roku kapłaństwa, po 28 latach pracy duszpasterskiej w zakrzowskiej parafii. Pochowano go w Zakrzowie, w mogile na terenie przykościelnym (na starym cmentarzu), obok muru świątyni.
Był śląskim duszpasterzem od powstania do upadku Cesarstwa Niemieckiego, w okresie sporów wokół uchwał Soboru Watykańskiego I i Kulturkampfu. Był duchowym przewodnikiem wiernych w Bieńkowicach, Łubowicach i Zakrzowie. Nie doczekał podzielonego Śląska po zakończeniu Wielkiej Wojny, choć jego nadejście przygotował w swoim umyśle i emocjach. W swoim kapłaństwie był „na właściwej sobie drodze”, która go wiodła do świętości.
Opracowano na podstawie:
„Karol Wallowy
Pierwszy powołany do kapłaństwa w Gorzycach”
Ksiądz Henryk Olszar
Widok Karol Wallowy (uni.opole.pl)
Zdjęcia z 1895 r.
Zdjęcie wykonane przed 1909 r.
(Na trzecim planie widać parterową plebanię).
Ksiądz Józef Adamczik
Ksiądz Józef Adamczik urodził się w 1754 r. Urząd plebana objął w kwietniu 1807 r.
Gdy przybył do Zakrzowa zastał kościół drewniany wybudowany w 1687 roku staraniem fundatora hrabiego Jerzego Adama de Gaschin. Kościół ten poświęcony był, podobnie jak poprzedni, świętemu Wawrzyńcowi, męczennikowi i Mikołajowi, biskupowi. Świątynia ta posiadała również murowaną kaplicę poświęconą świętemu Józefowi.
W 1817 roku przeprowadzono przegląd stanu ówczesnej świątyni. Orzeczono wówczas, że budynek grozi zawaleniem i zalecono, aby możliwie szybko wybudować nowy, masywny kościół.
W dniu 15 września 1823 r. uzyskano zgodę kurii Książęco Biskupiej we Wrocławiu na zbudowanie nowego Domu Bożego. Jego projektodawcą był inspektor budowlany Fritsche. Projekt został ukończony i zatwierdzony w 1824 r.
W 1830 roku proboszcz Józef Adamczik, mając 76 lat, rozpoczął budowę obecnej świątyni. Kościół ten został wybudowany za sumę 600 talarów, którą wyasygnował po części patron parafii hrabia von Promnitz (300 talarów) po części parafia. Materiał na budowę kościoła zorganizowali parafianie. Każdy z „bauerów” zobowiązany został do dostarczenia gotowej cegły bądź gliny do jej wypalenia. Cegłę wypalano na tzw. „zagumiu” położonym w odległości 150 m od miejsca budowy. Niezbędny surowiec wybierano w miejscu dzisiejszego stawu znajdującego się w okolicy przedszkola w Zakrzowie. Drzewo pod konstrukcję więźby dachowej sprowadzone zostało z lasu „za Odrą”, prawdopodobnie z rejonu Dziergowic.
Pierwsza msza święta w nowym kościele pod wezwaniem św. Mikołaja została prawdopodobnie odprawiona już w niedzielę 24 października 1830 roku. Świadczy o tym napis wyżłobiony z tyły murowanego ołtarza. Ostatecznie prace budowlane zostały zakończone z końcem 1831 roku.
W 1833 roku, gdy ks. Józef Adamczik miał już 79 lat, do parafii przybył ksiądz Stanisław Marcinek i przejął obowiązki administratora parafii. Rok później został przysłany ksiądz Wincenty Kubin, który do 1837 roku pełnił funkcję wikariusza.
Około roku 1835, w środkowej części chóru, na wprost głównego ołtarza, zbudowano 16 – sto głosowe organy.
W 1837 roku administratorem parafii został ksiądz Józef Stuchly.
W 1839 roku, po 32 latach pracy duszpasterskiej w parafii Zakrzów, proboszcz Józef Adamczik, w wieku 85 lat, na własną prośbę został przeniesiony do Ostrożnicy, gdzie jego brat posiadał gospodarstwo.
Ksiądz Ferdynand Puzik
Ksiądz Ferdynand Puzik urodził się 30 maja 1890 r. w Staniszczach Wielkich jako syn nauczyciela Theodora i Marii z domu Leska. Studiował teologię na Uniwersytecie Wrocławskim. Święcenia kapłańskie przyjął z rąk kardynała Georga von Kopp, 21 czerwca 1913 r. we Wrocławiu. Mszę prymicyjną odprawił 23.06.1913 r. w Staniszczach Wielkich.
Po święceniach 9 października 1913 r. otrzymał dekret kierujący go do pierwszej parafii w Sycowie. A 6 stycznia 1916 r. otrzymał nominację na urząd wikariusza w Berlinie w parafii Najświętszego Serca Jezusowego w dzielnicy Charlottenburg. Tamtejszy ówczesny proboszcz, błogosławiony Bernard Lichtenberg – pobożny i gorliwy duszpasterz, wywarł znaczący wpływ na dalszą posługę kapłańską księdza Ferdynanda.
Od 15 sierpnia 1918 r. pełnił urząd administratora parafii Zakrzów. W 1919 r. założył parafialną orkiestrę dętą. Po śmierci ówczesnego proboszcza księdza Karola Wallowy, 1 września 1920 r. został ustanowiony proboszczem, a urząd objął 20 września.
W 1923 roku ks. Ferdynand Puzik wraz ze swym bratem Wiktorem – kierownikiem szkoły powszechnej w Zakrzowie założyli przykościelny klub piłkarski. Ksiądz proboszcz był prezesem tego klubu do wybuchu II wojny światowej.
Na początku lat 30 – tych XX w. zakupił i wyremontował gospodarstwo państwa Smykallów, w którym założył dom zakonny Sióstr św. Jadwigi. Pierwsze siostry przybyły do Zakrzowa 16 października 1934 r.
W Boże Narodzenie 1944 r. ks. proboszcz otrzymał od kardynała Adolfa Bertrama tytuł honorowy Ehrenerzpriester. A 6.08.1945 r. Ferdinand Piontek – wikariusz kapitulny archidiecezji wrocławskiej nadał mu tytuł dziekana honorowego dekanatu Łany. Natomiast 3.06.1949 r. biskup Bolesław Kominek mianował go radcą duchownym.
Dzięki jego zdolnościom i umiejętnościom proponowano mu zaszczytne stanowiska, jednak on nie chciał opuścić swojej małej, zakrzowskiej społeczności i pozostał z nią ponad pięć dekad.
„Okres jego pracy w parafii przypadł na trudne czasy plebiscytu i panowania nazistów niemieckich. Jemu też przypadło doświadczyć okropności drugiej wojny światowej. Mimo tego posługa księdza Ferdynanda odznaczała się wielkim dynamizmem. To dzięki niemu parafia zyskała miano wspólnoty eucharystycznej. Pod jego kierownictwem i opieką rozwinęła swoją działalność Sodalicja Mariańska, Związek Młodzieży Męskiej, III Zakon św. Franciszka. Za jego posługi odrestaurowany został kościół parafialny zarówno od zewnątrz jak i wewnątrz.
Ksiądz Ferdynand Puzik pracował dla dobra swej owczarni z pełnym zaangażowaniem. Dla niej gotów był cierpieć i znosić prześladowanie. W życiu towarzyskim odznaczał się wielką gościnnością i ogromnym poczuciem humoru. To wszystko znalazło swoje odbicie, bodaj potwierdzenie w opinii konfratrów jakoby plebania w Zakrzowie była gospodą pod Dobrym Pasterzem.”1
W wigilię Wigilii, czyli 23 grudnia 1972 r. odszedł do Pana Dziekan, Radca Duchowny – Ksiądz Proboszcz Ferdynand Puzik. Eksportacja odbyły się w środę 27 grudnia, a obrzędy pogrzebowe 28 grudnia pod przewodnictwem księdza biskupa Wacława Wyciska.
Grób Proboszcza znajduje się na zakrzowskim cmentarzu.
1 Źródło: Głombik Artur „Parafia św. Mikołaja w Zakrzowie (koło Koźla) w latach 1742-1945”, Nysa 1992, maszynopis.
Ksiądz Ferdynand Puzik
50 lat kapłaństwa. Ks. Aloizy Ploszczyk, ks. Ferdynand Puzik.23.06.1963
Peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej 3-4 luty 1966
„50 lat z nami”. Ks. Aloizy Ploszczyk, ks. Ferdynand Puzik, ks. Raphael Morawin, O. Serafin Latacz. 15.08.1968
„50 lat z nami”. Biskup Wacław Wycisk, ks. Ferdynand Puzik. 15.08.1968
Ksiądz Józef Stuchly
Ks. Józef Stuchly urodził się 1 marca 1804 r. w Bolesławiu koło Raciborza. W metryce urodzenia zapisana jest data 2.03.1804 r., prawdopodobnie jest to data jego chrztu. Rodzicami byli Jakub Stuchly i Marina z domu Gaida. Ks. Józef Stuchly był drugim dzieckiem z dziewiątki rodzeństwa. Jego najmłodszy brat Jakub również został księdzem. Józef święcenia kapłańskie przyjął 1 marca 1828 r. Od sierpnia 1837 r. pełnił posługę administratora w Zakrzowie, a 6 września 1839 r. przejął obowiązki proboszcza.
W 1847 r. ks. Józef Stuchly zaprosił biskupa sufragana wrocławskiego Daniela Latussek, który konsekrował, czyli poświęcił zakrzowską świątynię.
Proboszcz kontynuował urządzanie świątyni i w 1850 roku został ustawiony w prezbiterium ołtarz główny poświęcony św. Mikołajowi, biskupowi. W 1853 roku w kościele wstawiono jeszcze dwa boczne ołtarze: Najświętszej Maryi Panny z dziecięciem Jezus oraz św. Józefa. Twórcą wszystkich trzech obrazów był malarz O. Baendel.
W 1864 r. ksiądz Józef Stuchly wzniósł parterową plebanię. A w 1867 r wybudował i poświęcił kaplicę św. Jana Nepomucena w Zakrzowie.
Zmarł 17 kwietnia 1871 r. w opinii świętości w wieku 67 lat po 34 latach służby w Zakrzowie. Został pochowany na przykościelnym cmentarzu.
Ksiądz Stefan Jenek
Ksiądz Stefan Jenek urodził się 25 grudnia 1937 r. w Kujawach (gmina Strzeleczki) w rodzinie Leona i Anastazji z domu Stokłosa. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Zielinie w 1951 r. kontynuował naukę w liceum ogólnokształcącym w Białej Prudnickiej, gdzie w 1955 r. zdał egzamin maturalny. W tym samym roku wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego Śląska Opolskiego w Nysie. Święcenia kapłańskie przyjął 19 czerwca 1960 r. w katedrze opolskiej z rąk biskupa Franciszka Jopa. Swoją pierwszą mszę sprawował uroczyście w Kujawach 21 czerwca.
Po święceniach pełnił posługę wikariusza w parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Zabrzu Rokitnicy (1960 - 1964), parafii św. Michała Archanioła w Gliwicach (1964 - 1969), parafii św. Mikołaja w Raciborzu (1969 -1971), a od 1971 r. w Zakrzowie. Gdy zmarł proboszcz ksiądz Ferdynand Puzik, ksiądz Stefan został ustanowiony „nowym” proboszczem. Uroczyste wprowadzenie nastąpiło 14.03.1973 r.
Od pierwszych dni posługi w zakrzowskiej parafii dał się poznać jako dobry i radosny kapłan. Często był duszą towarzystwa, a kawały opowiadał przy każdej okazji.
Gdy objął stanowisko proboszcza zadbał o remont kościoła i plebanii. W 1977 r. przeprowadził wymianę organów. W maju 1993 r. rozpoczęto budowę kaplicy przedpogrzebowej przy cmentarzu w Zakrzowie. Ksiądz Stefan uroczyście poświęcił ją 8 sierpnia.
Wraz z dyrektorem Caritas Diecezji Opolskiej księdzem Arnoldem Drechslerem oraz dziekanem księdzem Antonim Schattanikiem w dniu 19 września 1994 r. otworzył Stację Opieki Caritas w Zakrzowie. W stacji tej wykonywane są zabiegi pielęgnacyjno – rehabilitacyjne, a pracujące tam pielęgniarki sprawują kompleksową opiekę nad pacjentami z parafii i okolic.
W dniu 13.01.1995 r. z inicjatywy ks. proboszcza Stefana Jenka i ks. Arnolda Drechslera powołano Parafialny Zespół Caritas. W 2001 r. przy wsparciu księdza Arnolda wyremontowano i zaadoptowano na potrzeby PZC salkę w pomieszczeniach gospodarczych na plebanii. Uroczyste poświęcenie pomieszczenia ksiądz Stefan dokonał w adwencie. Pierwszą zorganizowaną tam uroczystością było spotkanie dzieci ze św. Mikołajem.
W dniu 8 czerwca 2003 r. ksiądz proboszcz Stefan został uhonorowany „Złotym Florianem” – wyróżnieniem Gminy Polska Cerekiew, za pracę z dziećmi i młodzieżą oraz aktywny współudział w powstaniu stacji Caritas w Zakrzowie.
Od sierpnia 2000 roku odprawiane są w parafii nabożeństwa fatimskie. 13 maja 2007 r. ksiądz Stefan poświęcił figurę Matki Boskiej Fatimskiej.
W 2012 roku Ksiądz Proboszcz Stefan Jenek, dziekan honorowy oraz radca duchowy, po 41 latach posługi kapłańskiej w zakrzowskiej parafii, przeszedł na emeryturę. Uroczysta msza pożegnalna odprawiona została 19 sierpnia. Ksiądz Stefan zamieszkał w Diecezjalnym Domu Księży Emerytów w Opolu.
